Direktor kimi fəaliyyətə başladığım ilk günlərdə atacağım addımlar
Yeni təyin olunmuş bir məktəb direktoru kimi əsas məqsədim, məktəbdə sağlam idarəetmə mühiti yaratmaq, tədris prosesinin keyfiyyətini yüksəltmək və bütün maraqlı tərəflərlə — müəllim, şagird, valideyn və icma arasında güclü əməkdaşlıq qurmaq olardı. Bunun üçün aşağıdakı ardıcıl və məqsədyönlü tədbirləri həyata keçirərdim:
İlk müşahidə və təhlil mərhələsi
Əvvəlcə məktəbi və onun idarəçilik sistemini tanımaq üçün müşahidələrə başlayardım. Mövcud rəhbərlik tərəfindən tərtib olunmuş sənədləri, daxili qaydaları, əvvəlki illərin hesabatlarını və nəticələrini diqqətlə öyrənərdim.Məktəbin resurslarını qiymətləndirmək
Maddi-texniki baza, təchizat vəziyyəti, laboratoriyalar, sinif otaqları və ümumi infrastrukturla tanış olub, təmir-bərpa ehtiyaclarını müəyyən edərdim.Kollektivin tanınması və motivasiyası
Müəllim heyəti və texniki işçilərlə fərdi görüşlər keçirərək hər birinin peşəkar bacarığı və ehtiyacları haqqında fikir sahibi olmağa çalışardım. Eyni zamanda onların gözləntilərini dinləyərək, inam və motivasiya mühiti yaratmağa önəm verərdim.Rəhbər vəzifəli şəxslərlə birlikdə strateji plan
Məktəbin rəhbər işçiləri ilə bir araya gəlib, həm qısa, həm də orta müddətli fəaliyyət planını hazırlayardıq. Bu planın tərtibində şəffaflıq və iştirakçılıq əsas prinsipim olardı.Valideyn və şagirdlərlə ünsiyyət
İcma ilə sıx əlaqə qurmaq məqsədilə aktiv valideynlər, şagirdlər və yerli nüfuz sahibləri ilə görüşlər təşkil edərdim. Onların məktəblə bağlı təklif və tənqidlərini diqqətlə dinləyib, dəyərləndirərdim.Tədris mühitinin təhlili və inkişafı
Müəllim və şagirdlər arasında anonim sorğular keçirib, tədris mühitindəki problemləri və təkmilləşmə imkanlarını müəyyən edərdim. Əldə olunan nəticələr əsasında konkret tədbirlər planı hazırlayardım.Hüquqi və normativ əsaslara uyğunluq
Təhsil qanunvericiliyinə, nümunəvi nizamnaməyə və digər hüquqi sənədlərə əsaslanaraq, məktəbdə idarəetmə və tədrisin bu normalara uyğun qurulmasını təmin edərdim.İnnovativ müəllimlərin və təşəbbüskar şagirdlərin dəstəklənməsi
Yaradıcılıq və yeniliyə açıq müəllimləri və şagirdləri önə çıxararaq onların layihələrinə və təşəbbüslərinə dəstək verərdim. Bu, məktəbdə inkişaf ruhunun formalaşmasına xidmət edərdi.Rəy və şikayət mexanizmi
Şəffaflıq və hesabatlılığı artırmaq məqsədilə məktəbdə “Ərizə”, “Təklif” və “Şikayət” qutuları yerləşdirərdim. Bu qutular mütəmadi olaraq yoxlanılar, məsələlər üzrə tədbirlər görülər və kollektivlə bölüşülərdi.Məsləhətləşmələr və dəstək əlaqələri
Rayon Təhsil Sektorunun nümayəndələri ilə sıx əlaqə saxlayaraq onların rəy və təkliflərini nəzərə alar, məktəbin inkişafında onlarla birgə çalışardım.
Nəticə
Direktor olaraq fəaliyyətə başlamaq yalnız inzibati məsuliyyət deyil, eyni zamanda böyük bir ictimai etimad və pedaqoji missiyadır. İlk mərhələdə məqsədim məktəbi hərtərəfli tanımaq, sağlam əməkdaşlıq mühiti yaratmaq və mövcud potensialı maksimum dərəcədə ortaya çıxarmaq olardı. Uğurlu nəticələr isə yalnız birgə əmək, şəffaflıq və etimada əsaslanan idarəetmə ilə mümkündür.
Yeni bir məktəbə direktor təyin olunmuş olsaydım...
Məktəb rəhbəri olmaq yalnız təşkilati idarəetmə ilə kifayətlənmir. Bu vəzifə həm də gələcək nəsillərin yetişdirilməsində birbaşa rol oynayan strateji və pedaqoji liderlik mövqeyidir. Əgər mən bir məktəbə direktor təyin olunsaydım, ilk günlərdən etibarən aşağıdakı dörd əsas istiqamət üzrə sistemli addımlar atardım: TANIMAQ – QURMAQ – DƏYİŞDİRMƏK – TƏSİS ETMƏK.
- TANIMAQ – Mövcud vəziyyəti düzgün təhlil etmək
- Məktəbin idarəetmə sənədləri, daxili qaydalar, son 3 ilin təhsil göstəriciləri, yoxlama və attestasiyaların nəticələri ilə ətraflı tanış olardım.
- Müəllim heyəti, texniki personal, valideyn komitəsi və şagird şurası ilə fərdi və qrup görüşləri təşkil edərək təhsil mühiti ilə bağlı fikirləri toplayardım.
- Məktəbin fiziki infrastrukturu, təhlükəsizlik şəraiti, təmir ehtiyacları və texniki təchizat vəziyyətini yerində araşdırardım.
- QURMAQ – Etibarlı idarəetmə və əməkdaşlıq mühiti
- Kollektivin güclü və zəif tərəflərini müəyyənləşdirərək strukturlaşdırılmış funksional iş bölgüsü aparardım.
- Məktəbin rəhbər heyəti ilə birlikdə “90 günlük fəaliyyət planı” hazırlayardım ki, bu plan həm diaqnostik qiymətləndirmə, həm də ilkin təkmilləşdirmə tədbirlərini əhatə edərdi.
- Etibarlı ünsiyyət vasitələri qurmaq üçün məktəbdə “açıq qapı günü”, “rəhbərliklə çay süfrəsi” və “anonim fikir lövhələri” kimi təşəbbüsləri həyata keçirərdim.
- DƏYİŞDİRMƏK – Tədris keyfiyyətini artırmaq
- Dərs dinləmələri və fənn içi müşahidələr apararaq tədrisin güclü və zəif tərəflərini müəyyənləşdirərdim.
- İnnovativ və yaradıcı müəllimləri stimullaşdırar, onların təcrübəsini digərlərinə örnək göstərərdim.
- Müəllim və şagirdlər üçün təlimlər, inkişaf seminarları, motivasiya proqramları təşkil edərdim.
- Rəqəmsal texnologiyanın tətbiqinə xüsusi diqqət yetirər, müasir texniki vasitələrlə dərs prosesini zənginləşdirərdim.
- TƏSİS ETMƏK – Davamlı və dayanıqlı inkişaf
- Məktəbin “İllik strateji inkişaf planı”nı hazırlayıb pedaqoji şuranın təsdiqinə təqdim edərdim.
- Şagirdlər arasında “liderlik məktəbi”, müəllimlər üçün “fənn klubları” yaradaraq yaradıcı təşəbbüslərin yayılmasını təmin edərdim.
- Valideynlərlə tərəfdaşlıq ruhunda işləyər, məktəbin uğurunda onların rolunu artırmağa çalışardım.
- Təhsil qanunvericiliyinə, etik kodeksə və pedaqoji prinsiplərə əsaslanan şəffaf idarəetmə modeli qurardım.
Nəticə olaraq:
Məktəbə rəhbərlik təkcə idarəetmə deyil – bu bir missiyadır. Missiyam isə məktəbi sadəcə idarə olunan bir qurum deyil, təhsil, inkişaf və əməkdaşlıq mərkəzinə çevirmək olardı. Uğur təkcə göstəricilərlə deyil, həm də məktəbin mədəniyyəti, şagirdlərin motivasiyası və kollektivin ruh yüksəkliyi ilə ölçülür.
Peşə məktəbinə direktor təyin olunsaydım...
Peşə təhsili – bir millətin iqtisadi inkişafının dayanıqlı dayağıdır. Əgər mən bir peşə məktəbinə direktor təyin olunsaydım, bu vəzifəyə yalnız inzibati yox, həm də ictimai və iqtisadi məsuliyyət yükü kimi yanaşardım. Məqsədim sadəcə bir müəssisəni idarə etmək deyil, gənclərin əmək bazarına hazırlıqlı və bacarıqlı çıxışını təmin edən praktik və motivasiyaedici təhsil mühiti qurmaq olardı.
- DİAQNOSTİK MƏRHƏLƏ – Mövcud vəziyyəti öyrənmək
İlk mərhələdə məktəbin bütün strukturlarını obyektiv şəkildə təhlil edərdim:
- İxtisaslar və tədris planları: Tədris olunan ixtisasların əmək bazarı ilə uyğunluğunu yoxlayardım. Hansı ixtisaslara ehtiyac yoxdur, hansılar daha perspektivlidir?
- Maddi-texniki baza: Emalatxanaların, laboratoriyaların və avadanlıqların vəziyyətini dəyərləndirərdim.
- Kollektiv və idarəetmə: Müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsini, rəhbərlik strukturunu və daxili iş bölgüsünü təhlil edərdim.
- Sənaye və sahibkarlarla əməkdaşlıq: Məktəbin yerli müəssisələrlə nə dərəcədə inteqrasiya etdiyini araşdırardım.
- STRATEJİ YANAŞMA – Gələcəyə yönəlik planlar
Peşə məktəbi yalnız diplom verən yer olmamalıdır. Bu səbəbdən aşağıdakı strategiyanı həyata keçirərdim:
- Təcrübə əsaslı öyrənmə: Real müəssisələrlə müqavilələr bağlayaraq şagirdlərin istehsalat təcrübəsini sistemləşdirərdim.
- Dual təhsil modeli: Almaniya və digər ölkələrin nümunəsində olduğu kimi, həm məktəbdə, həm də müəssisədə paralel təhsil sistemi tətbiq etməyə çalışardım.
- Əmək bazarının təhlili: Rəqəmsal sorğular, işəgötürənlərlə mütəmadi görüşlər keçirərək hansı bacarıqların tələb olunduğunu müəyyən edərdim.
- Usta-müəllim layihələri: Praktik sahədə çalışan ustaların tədris prosesinə cəlb olunması üçün qanuni və etik mexanizmlər formalaşdırardım.
- İNSAN MƏRKƏZLİ YANAŞMA – Şagirdlər və kollektiv
- Təlim-motivasiya tədbirləri: Uğurlu məzunların iştirakı ilə seminarlar, əmək bazarında uğur qazanmış şəxslərlə görüşlər təşkil edərdim.
- İxtisas seçimi dəstəyi: Şagirdlərin maraq və bacarıqlarına uyğun peşə yönləndirilməsi üçün psixoloji və peşəkar dəstək mexanizmləri yaradardım.
- Usta və müəllimlərin peşəkar inkişafı: Sertifikatlaşdırılmış təlimlər, beynəlxalq təcrübə proqramları və yerli seminarlarla müəllim heyətinin bilik və bacarıqlarını artırardım.
- İCTİMAİ ƏLAQƏLƏR – Məktəbi açıq və nüfuzlu mərkəzə çevirmək
- İcmayönümlü layihələr: Məktəbdə istehsal olunan məhsulları yerli yarmarkalarda təqdim edər, “Məktəbdə hazırlanıb” markasını formalaşdırardım.
- Sahibkarlıq ruhu: Şagirdlər arasında kiçik biznes ideyalarını dəstəkləyən startap müsabiqələri, mentorluq proqramları təşkil edərdim.
- Valideyn və ictimaiyyətlə əməkdaşlıq: Açıq dərslər, valideyn ustad günləri və “peşə həftəsi” kimi tədbirlərlə məktəbin nüfuzunu artırardım.
Nəticə:
Peşə təhsili təhsilin “alternativi” deyil, eşit dəyərli qoludur. Bu sahədə direktor olmaq, yalnız idarəetmə deyil, həm də cəmiyyətin inkişafına birbaşa təsir göstərmək deməkdir. Mənim məqsədim gənclərə təkcə peşə öyrətmək deyil, öz peşəsini sevən, təşəbbüskar və bacarıqlı bir nəsil yetişdirmək olardı.